 |
| Tàu chở hàng trọng tải 53.000 tấn đóng cho Vương quốc Anh - “chiếc vé thông hành” giúp Vinashin bước vào cuộc chơi với các cường quốc đóng tàu trên thế giới |
Từ năm cất cánh của Vinashin (2004), giới lãnh đạo Vinashin đã nhìn về năm 2010 bằng con mắt của niềm lạc quan chói lóa. Họ dõng dạc tuyên bố kế hoạch đóng 2.257.000 tấn tàu, xuất khẩu tàu biển mỗi năm 1 tỷ USD, sản phẩm đóng tàu được nội địa hóa 60%, giá trị tổng sản lượng mỗi năm tăng 30%, những con số sẽ đặt chỗ cho Vinashin ở hàng thứ 5 trong các cường quốc đóng tàu thế giới. Để đạt được tham vọng ấy, giới lãnh đạo Vinashin tính toán, trong 6 năm (2004 -2010), Vinashin phải huy động được ít nhất 40.000 tỷ đồng vốn. Có đắp hàng nghìn tỷ đồng mới biến được TCty CNTT Nam Triệu từ một bãi lầy cò vạc kiếm sống thành nơi khai sinh của các “con voi mamut” – những tàu “Kim cương” 53.000DWT. Nhờ đầu tư đà tàu 5 vạn tấn, Tcty CNTT Hạ Long mới có cái bắt tay trị giá 300 triệu USD với các chủ tàu nước Anh. Chỉ 1 bể thử mô hình tàu thủy đã ngốn của Vinashin hàng chục triệu USD. Những người thợ đóng vỏ tàu ở Tcty CNTT Bạch Đằng đã đóng tàu 1.000 tấn “20 tháng 7” ngày ấy có nằm mơ cũng không thấy “hậu sinh” của họ hiện nay dùng máy cắt tôn tự động điều khiển theo chương trình được số hóa (CNC), công đoạn phóng dạng không phải thực hiện trên sàn xi măng rộng như cái sân bóng đá, mà chỉ trên một màn hình máy tính 12 inch. Tiếc thay, nếu chỉ có thế thôi thì không có chuyện Vinashin bây giờ!
Vinashin hi vọng rằng họ sẽ có 1 bước đại nhảy vọt từ cái mặt bằng thấp hơn ngọn cỏ quốc nội lên thẳng thị trường đóng tàu thế giới, nhờ một cuộc Đại đầu tư vào Đại công trường. Và cuộc Đại đầu tư đã ào ạt ngay từ khi mới khởi động. Các công trường Vinashin mọc như nấm gặp mưa rào từ Quảng Ninh tới Cà Mau, nơi ông Phạm Thanh Bình được sinh ra. Còn dân Hải Phòng cứ thấy hàng đoàn xe bóng lộn chạy trên đường là biết ở nơi nào đấy lại Vinashin đang động thổ hoặc khánh thành một cái gì đó. Vinashin trở thành “thân” đến nỗi những người ngồi trên quán nước vỉa hè trong lúc khề khà cũng bắt đầu sử dụng những thuật ngữ đóng tàu: đặt ky, hạ thủy… Công bằng mà nói không có Vinashin thì Hải Phòng cũng buồn! Với tinh thần là “lọt sàng xuống nia”, Vinashin như một gã nhà giàu tham việc ôm tất cả cùng một lúc hơn trăm dự án từ thượng vàng đến hạ cám: Từ xây dựng “người khổng lồ” đóng tàu Dung Quất 5.000 tỷ đồng, phát triển đội tàu viễn dương (mất hàng chục ngàn tỷ đồng), tiếp nhận hệ thống cảng biển quốc gia (Hòn Gai, Chân Mây, Cửa Việt, Xoài Rạp…), sản xuất điện tại Cái Lân, xi măng tại Hà Nam, thành lập trường đại học đóng tàu Vinashin, đầu tư chứng khoán, du lịch, đến các dự án đào tạo lái xe mô tô, xây dựng hệ thống thủy lợi, xuất khẩu thủy sản, sản xuất thức ăn nuôi tôm, đá cây, nước uống đóng chai và thực phẩm sạch... Số dự án nhiều đến nỗi chẳng ai ở Vinashin nói ra ngay được chúng là bao nhiêu, chúng nằm ở đâu và chúng đang đi đến đâu. Cho nên dự án nào cũng thiếu vốn, dẫn đến rất nhiều dự án lai rai! Hàng trăm tỷ đồng đã bị chôn xuống đất để giải phóng, san lấp mặt bằng những dự án không ngóc đầu lên được.
Vinashin tổng kết rằng, vốn ngân sách chỉ đáp ứng được 10%, vốn vay Quỹ hỗ trợ phát triển là 40%, 50% còn lại là phần thiếu hụt phải tìm từ các ngân hàng thương mại, từ các tổ chức tài chính quốc tế. Năm 2007, Vinashin đã vay được từ các tổ chức tài chính quốc tế 600 triệu USD không bị kèm theo điều kiện Chính phủ VN bảo lãnh. Họ cũng phát hành thành công 8.300 tỷ đồng trái phiếu DN trong nước. Để hút vốn từ ngoài vào, Vinashin thành lập các Cty cổ phần, 51% vốn là của họ (trong đó 30% đã là giá trị thương hiệu, thị trường của Vinashin). Vậy mà có rất nhiều người vội vàng góp đến đồng tiền cuối cùng của mình. Họ sợ chậm chân lỡ chuyến tàu đến miền đất hứa Vinashin. Không phải ai cũng được mua cổ phần của Vinashin!
Phải thừa nhận rằng, trong thời cực thịnh ngắn ngủi của mình, mọi sự dính dáng đến Vinashin đều dễ! Tiền đã thay đối diện mạo, tư thế của Vinashin như chàng hoàng tử lột xác từ một con cóc xấu xí! Thời buổi đất hiếm như vàng, nhiều địa phương rải hàng ngàn hecta đất thành thảm đỏ mời Vinashin. Có vẻ như Vinashin “chấm” vào đâu thì được đấy, kể cả là đất “vàng” ở Cam Ranh… Ngày 19.9.2007, ngay trang nhất báo Khánh Hòa là dòng tít “Vinashin đầu tư lớn tại Cam Ranh”. Báo viết: UBND tỉnh đã đồng ý cho Vinashin đầu tư trên tổng diện tích 1.300ha ven vịnh Cam Ranh. Thật khó từ chối một nhà đầu tư lúc nào cũng sẵn sàng hứa hàng tỷ đồng để xây dựng, tái thiết địa phương. Kẻ viết bài này đã được chứng kiến người lãnh đạo Vinashin hứa 1 triệu “đô” “cho” một doanh nghiệp Hải Phòng đang xin vào gia đình Vinashin để xây một tòa nhà 15 tầng. Lãnh đạo nhiều tỉnh, thành phố tìm gặp nhà lãnh đạo Vinashin. Người ta hy vọng Vinashin sẽ mang lại việc làm, thu nhập từ thuế và vực dậy nền kinh tế - công nghiệp yếu đuối của họ.
Không hiếm DN (phần lớn gần chết) tranh nhau bám vào “phao” Vinashin. Và Vinashin chứa hết! Năm 2002, Cty Vận tải sông biển Cần Thơ sau gần 10 năm tồn tại đã phải hứng chịu sức ép bắt buộc giải thể. Có người mách họ xin về với Vinashin. GĐ Cty ngày đó đã bộc bạch với nhà báo: “Chúng tôi như người sắp chết đuối vớ được phao, được vớt lên, cho ăn uống. Đấy là đồng vốn để sắm một lúc chục cái sà lan và con tàu biển trên 3.000 tấn trọng tải”. Khi nhìn vào Vinashin, mắt họ chứa toàn là những con số tiền tỷ. Bởi lẽ, có cái “mác” Vinashin tức là biết câu thần chú “vừng ơi mở cửa ra” có thể mở được hầu bao của những ông chủ ngân hàng khó tính. Ông TGĐ Cty CP Thép Cửu Long hiểu rất rõ điều đó, vì ông đã bị ngân hàng từ chối cho vay trước khi Cty của ông được treo biển hiệu “Cty CP Thép Cửu Long Vinashin”. Sau đó, đương nhiên tiền lại có để chảy vào thép Cửu Long Vinashin.
Và điều đáng sợ đã đến: Các Cty con hăng hái vay tiền ngân hàng đầu tư chẳng thua kém Cty mẹ. Họ nghĩ rằng Vinashin là sự đảm bảo bằng vàng của họ. Cty cổ phần CNTT Hoàng Anh xuất thân từ vùng quê lúa Nam Định, với những người thợ nông dân và bãi đóng tàu như sân kho HTX. Về Vinashin, Hoàng Anh “Hai Lúa” rũ bỏ những con tàu sông vài ba trăm tấn để nhằm mục tiêu đóng tàu biển trên vạn tấn. Vốn đầu tư gần 600 tỷ đồng. Khắp các cửa sông từ Nam Định đến Thái Bình, Hoàng Anh xây dựng lên những NMĐT mang tên Thịnh Long. Họ còn muốn xây một khách sạn 1 triệu đô ở Hải Hậu Nam Định. Ngày nay những con tàu chỉ còn đống khung xương, nằm la liệt trên triền đà NMĐT Thịnh Long không phải là thứ mà các chủ ngân hàng muốn nhìn thấy. Thế mà, cơn “khát tiền” đó được đánh giá là nhân tố mới trong công tác đầu tư ở Vinashin.
Trong cơn hào hứng đầu tư, Vinashin đã mua tàu Hoa Sen...
Các bài khác:
